Koncepcja police de proximité i jej praktyczne zastosowanie we Francji na przykładzie aglomeracji paryskiej 

Magdalena Ziółek

Badania naukowe w dziedzinie bezpieczeństwa, które zyskały na intensywności w drugiej połowie XX i na początku XXI wieku, spowodowały istotne zmiany w definiowaniu tego pojęcia. Zgodnie ze współczesnym ujęciem jest to nie stan, a proces, który gwarantuje trwanie, przetrwanie i rozwój1. Znacznie poszerzył się także zakres podmiotowy bezpieczeństwa i obecnie za jego podmiot uznaje się już nie tylko państwo, ale każdą jednostkę, której zależy na unikaniu zagrożeń oraz zagwarantowaniu sobie podstawowych wartości. Jednym z takich podmiotów może być społeczność lokalna, definiowana jako grupa osób zamieszkujących na wyodrębnionym terytorium, połączona rozmaitymi więziami, jak np. przywiązaniem do miejsca zamieszkania, identyfikowaniem się z nim, wspólną historią czy potrzebami. W związku z tym można więc uznać, że bezpieczeństwo społeczności lokalnej to zagwarantowanie jej trwania i funkcjonowania w sposób harmonijny, wolny od niebezpieczeństw, umożliwiający zaspokajanie potrzeb mieszkańców i poprawienie jakości ich życia.

Za utrzymywanie bezpieczeństwa społeczności lokalnych oraz unikanie zagrożeń odpowiadają  jej  mieszkańcy,  odpowiednie  władze  oraz  służby  mundurowe.  Wraz z nasileniem się debaty na temat bezpieczeństwa, coraz częściej zaczęto zwracać uwagę na nieudolność pracy policji. W celu usprawnienia jej działań, po wielu latach tworzenia rozmaitych, mniej lub bardziej skutecznych koncepcji, na przełomie lat 60. i 70. XX wieku w Stanach Zjednoczonych wypracowano model działań policji zwany community policing2. Zgodnie z koncepcją, aby skutecznie zwalczać przestępczość, funkcjonariusze powinni w swych codziennych działaniach nieustannie współpracować z samorządowymi instytucjami i lokalną społecznością oraz bardziej angażować się w życie i problemy mieszkańców poprzez nawiązywanie bezpośrednich kontaktów i działania prewencyjne. Członkowie lokalnej społeczności natomiast powinni mieć istotny wpływ na kontrolę przypadków łamania prawa i aktywnie uczestniczyć w rozwiązywaniu ewentualnych problemów kryminalnych. Działania te w rezultacie powinny prowadzić do tworzenia wzajemnego zaufania, zwiększenia skuteczności prewencyjnych działań policji i tym samym polepszenia jakości życia lokalnej społeczności3.

Model community policing szybko odniósł efekty w Nowym Jorku, przez co znalazł wielu zwolenników, a kolejne państwa chętnie zaczęły go wdrażać do swoich strategii działań policji. Takiej implementacji nowojorskich rozwiązań dokonano również we Francji. W tym kraju odpowiednikiem modelu community policing została strategia o nazwie police de proximité („policja małego dystansu”), w skrócie nazywana pol’prox. Strategia ta została oficjalnie przyjęta i ogłoszona w październiku 1997 roku przez rząd Lionela Jospina, a jej inicjatorem był ówczesny minister spraw wewnętrznych Jean-Pierre Chevènement. Przyjęcie modelu police de proximité nazwano wówczas swoistą „rewolucją kulturalną”, rozumianą jako kompleksowa reforma podejścia do Policji Narodowej (fr. police nationale). Wizerunek policjanta miał ulec całkowitej zmianie: powinien to być już nie tylko funkcjonariusz stojący na straży prawa, utrzymujący porządek i reagujący, gdy dzieje się coś złego, ale również osoba przyjazna, rozmawiająca na co dzień z mieszkańcami i prowadząca działania prewencyjne. Wdrożenie strategii miało na celu zagwarantowanie każdemu obywatelowi prawa do bezpieczeństwa poprzez skuteczne reagowanie policji oraz dostosowane jej działań do potrzeb i oczekiwań mieszkańców4.

Strategia police de proximité oparta została na trzech filarach. Pierwszy z nich to prewencja (fr. prévention). Jej założeniem było przewidywanie możliwych zagrożeń, uprzedzanie wystąpienia aktów przestępczości, a nie tylko działanie następcze. Drugi filar to bliskość (fr. proximité) oznaczająca, policjanci powinni dobrze znać  środowisko i mieszkańców, pośród których działają, być otwarci na dialog i widoczni na ulicach dzięki zwiększonej liczbie patroli. W tym celu wprowadzono „regionalizację” – policjantom zostały wyznaczone konkretne obszary prowadzenia działań, dzięki czemu byli oni bardziej znani miejscowej ludności i silniej utożsamiali się z terytorium, na którym pracują. Wiąże się to bezpośrednio z zasadą odpowiedzialności policjantów, na każdy obszar bowiem przypadał konkretny zespół funkcjonariuszy z wyznaczonym koordynatorem odpowiadającym za swój oddział. Ostatni filar stanowi współpraca (fr. coopération), zarówno pomiędzy policją a społecznością lokalną, władzami na poziomie lokalnym i krajowym, jak i między policjantami oraz wszystkimi pozostałymi podmiotami zajmującymi się gwarantowaniem bezpieczeństwa w danym regionie5. Głównymi celami strategii było zapobieganie zakłóceniom porządku publicznego i przestępstwom w społeczności lokalnej, większa wszechstronność działań policji oraz jej stały kontakt z ludnością.

Strategia weszła w życie z początkiem 1999 roku i ze względu na konieczność znacznej reorganizacji służb, przeprowadzenia szkoleń funkcjonariuszy oraz tworzenia nowych narzędzi pracy i technik operacyjnych, była wprowadzana systematycznie, stopniowo obejmując kolejne wyznaczone regiony w kraju. W 1999 roku objęła również Paryż6. Według podsumowania z okazji pierwszej rocznicy obowiązywania strategii przygotowanego przez Paryską Prefekturę Policji (fr. Préfecture de police de Paris), zadania strategii zostały wypełnione udało się zwiększyć liczbę patroli na ulicach, a tym samym ich widoczność, a według Francuskiego Instytutu Badania Opinii Publicznej z marca 2000 roku paryżanie w przeważającej części dostrzegli te zmiany. Ponadto dzięki bardziej elastycznym godzinom pracy posterunków policji oraz otwarciu komisariatów nocnych zwiększyła się możliwość przyjmowania osób chcących zgłosić akt łamania prawa i tym samym polepszył się kontakt z mieszkańcami, co również pozostało zauważone przez obywateli. Paradoksalnie, mając większe zaufanie do policjantów, obywatele zgłaszali więcej przypadków łamania prawa, przez co wskaźniki przestępczości wzrosły. Było to również spowodowane zwiększeniem w tamtym okresie uprawnień policjantów w dziedzinie zwalczania przestępczości narkotykowej, przez co ujawnionych zostało wiele przestępstw tego typu. Jednocześnie jednak wzrosła liczba rozwiązanych spraw7. W ślad za działaniami Policji Narodowej poszedł francuski odpowiednik polskiej Straży Miejskiej, tj. Policja Miejska (fr. police municipale), podlegająca poszczególnym merom (odpowiednik polskiego burmistrza) i odpowiadająca za bezpieczeństwo lokalne, która w swoich własnych programach zaczęła wdrażać zasady nowej strategii.

W sierpniu 2002 roku, kiedy funkcję ministra spraw wewnętrznych sprawował już Nicolas Sarkozy, przyjęto we  Francji ustawę o kierunkach i planowaniu w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego, zwaną w skrócie LOPSI (fr. La loi du 29 août 2002 d’orientation et de programmation pour la sécurité intérieure). Ustawa ta, określając priorytety polityczne w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego na okres najbliższych 5 lat, stanowiła wyraz poparcia dla dalszego rozwijania i wzmocnienia police de proximité. Założono w niej jednak konieczność wprowadzenia pewnych modyfikacji i tym samym ulepszenia strategii. W tekście ustawy zapisano, że wszystkie dotychczasowe cele strategii zostaną utrzymane, równocześnie jednak należy poszerzyć możliwości działań policji kryminalnej w dziedzinie postępowań sądowych oraz zwiększyć obecność nocnych patroli policji na ulicach8. Jednakże mimo tych ambitnych planów, w obliczu niezadowalających raportów Generalnego Inspektoratu Policji Narodowej (fr. Inspection générale de la police nationale), który negatywnie ocenił wdrażanie i realizowanie strategii, została ona zniesiona w 2003 roku przez Nicolasa Sarkozy’ego. Odwiedzając komisariat policji w Bellefontaine, miał on wypowiedzieć do obecnych tam policjantów kontrowersyjne zdanie: „Policja nie istnieje po to, żeby organizować turnieje sportowe, ale po to, by łapać przestępców. Nie jesteście przecież pracownikami socjalnymi. Najważniejszymi zadaniami policji są: prowadzenie śledztw, aresztowania i walka z przestępczością”. Powyższe stwierdzenie jasno świadczyło o chęci powrotu do polityki działania i rezultatów9.

Głównym zarzutem przeciwko strategii police de proximité było zaniedbywanie przez policjantów działalności w zakresie zwalczania przestępczości. Zaniedbania te, zdaniem krytyków nowej strategii, spowodowane były zbytnim zaangażowaniem funkcjonariuszy w życie codzienne lokalnych społeczności. Podważano tym samym ideał wszechstronnego policjanta, którego w praktyce nie dało się wypracować. Ponadto policjanci, którzy z założenia mieli wzbudzać większe zaufanie oraz być bardziej dostępni i przyjaźni w stosunku do mieszkańców, właśnie poprzez złagodzenie swojego wizerunku stali się bardziej narażeni na potencjalne ataki, zarówno słowne, jak i fizyczne. W regionie paryskim krytykowano również dużą rotację pracowników dochodzącą do 50% w skali roku, co samo w sobie przeczyło idei police de proximité, która zakładała utożsamianie się policjantów z lokalną społecznością i obszaru, na którym pracują10.

Część badaczy uważa jednak, że Sarkozy w 2008 roku, sprawując już funkcję prezydenta, w pewnym stopniu ponownie doprowadził do wprowadzenia w życie strategii police de proximité. Z jego polecenia urzędująca minister spraw wewnętrznych Michèle Alliot-Marie utworzyła składające się w całości z policjantów-wolontariuszy Jednostki Dzielnicowe (fr. Des Unités territoriales de quartier), które miały za zadanie odbudować zaufanie obywateli do policji11. Jednak mimo satysfakcjonujących raportów Generalnego Inspektoratu Policji Narodowej, już dwa lata później zostały one zlikwidowane i zastąpione przez Wyspecjalizowane Brygady Terytorialne (fr. Les Brigades spéciales de terrain), które według ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Brice’a Hortefeux, nie miały już być edukatorami społecznymi niebrudzącymi sobie rąk i stanowiącymi tylko część krajobrazu”, ale prowadzić bardziej zdecydowane, represyjne działania mające na celu zwalczanie przestępczości12. Tym samym realna perspektywa powrotu do modelu police de proximité ponownie się oddaliła.

Pomimo oficjalnej rezygnacji ze strategii police de proximité, jej główne założenia przetrwały w działaniach francuskiej policji. Co więcej, temat ponownego jej wprowadzenia, forsowany zwłaszcza przez socjalistów a krytykowany przez prawicę jako zbyt liberalny, powraca co jakiś czas do publicznej debaty. Przywrócenie police de proximité było jednym z haseł w kampanii wyborczej François Hollande’a w wyborach prezydenckich w 2012 roku. W kampanii tej późniejszy zwycięzca wyborów prezydenckich powiedział: „Nie ma potrzeby wymyślać na nowo czegoś, co mogło działać. A police de proximité działa13. W ramach powrotu do realizowania strategii Hollande w swoim programie wyborczym przewidywał m.in. utworzenie stref o podwyższonym priorytecie zapewnienia bezpieczeństwa oraz utworzenie tysiąca nowych posterunków policji i żandarmerii każdego roku prezydentury. Trzeba dodać, że choć strategia police de proximité w dalszym ciągu nie została oficjalnie przywrócona, powyższe obietnice zostały zrealizowane w 2013 roku14. Obecnie francuskie służby mundurowe samodzielnie podejmują próby zastosowania głównych idei strategii police de proximité i wdrożenia ich do codziennej działalności w ramach swoich struktur, co widoczne jest zwłaszcza w działaniach Paryskiej Prefektury Policji na terenie aglomeracji stolicy Francji.

We wrześniu 2009 roku utworzona została Dyrekcja Bezpieczeństwa Małego Dystansu Aglomeracji Paryskiej (fr. DSPAP – La Direction de la Sécurité de Proximité de l’Agglomération Parisienne)15. DSPAP to instytucja działająca w ramach Paryskiej Prefektury Policji, która ma za zadanie stać na straży bezpieczeństwa mieszkańców regionu oraz osób czasowo w nim przebywających i przez niego przejeżdżających. W związku z jej powołaniem utworzono nowe jednostki policyjne, których zadaniem było utrzymywanie bezpieczeństwa społeczności lokalnej, głównie poprzez działania prewencyjne, odpowiednie i skuteczne reagowanie w sytuacjach zagrożenia oraz podnoszenie świadomości społecznej. Zwalczanie aktów przestępczości powinno zaś być przeprowadzane w sposób dostrzegalny i satysfakcjonujący dla obywateli. Ponadto jednostki te miały być bardziej zaangażowane w życie lokalnej społeczności, być częściej obecne i bardziej widoczne na ulicach, a przede wszystkim dostępne dla mieszkańców, którzy chcieliby wyrazić zaniepokojenie jakąś sytuacją, zgłosić fakt popełnienia przestępstwa czy też po prostu wskazać potrzeby lokalnej społeczności. DSPAP, licząca ponad 20 tys. członków, w większości stworzona jest z  policjantów,  ale  w  jej  skład  wchodzą  także  m.in.  pracownicy  administracyjni i funkcjonariusze ochrony.

Dyrekcja Bezpieczeństwa Małego Dystansu Aglomeracji Paryskiej ma w swojej jurysdykcji miasto Paryż oraz podparyskie departamenty: Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis oraz Val-De-Marne. Daje to łączną liczbę ok. 770 km2 i obejmuje około 6,4 mln mieszkańców. W ramach całego podległego DSPAP obszaru wyodrębniono 8 stref o najwyższym stopniu zagrożenia (fr. Z.S.P. – Zones de securité prioritaire), których bezpieczeństwo traktowane jest priorytetowo. Zostały one wydzielone w 2012 roku, a w ich skład weszły następujące obszary: okolica Barbès-Château Rouge w 18. dzielnicy Paryża, okolica Stalingrad-Orgues de Flandres w 19. dzielnicy Paryża, Saint Ouen, Saint-Denis, pogranicze Genevilliers i Colombes w departamencie Asnières, pogranicze Aubervilliers i Pantin, Sevran oraz Chennevières-Sur-Marne w departamencie Champigny sur Marne16.

Struktura Dyrekcji Bezpieczeństwa Małego Dystansu Aglomeracji Paryskiej jest złożona z wielu pionów. Na jej czele stoi Dyrektor, którego funkcję od lutego 2013 roku sprawuje Jacques Meric17.W ramach DSPAP działa 8 jednostek. Są to:

  • Centrum Dowodzenia (fr. État-Major) – odpowiadające za przekazywanie pozostałym jednostkom instrukcji prefekta policji i koordynowanie przepływu informacji pomiędzy nimi, organizację wydarzeń o wzmożonej potrzebie zagwarantowania bezpieczeństwa oraz dokonywanie analiz i opracowywanie statystyk;
  • Jednostka zrzeszająca służby wyspecjalizowane (fr. SDSS – Sous-Direction des services spécialisés), w skład której wchodzą formacje oddelegowane do specyficznych zadań i jest to m.in. Brygada Pomocy Osobom Bezdomnym (fr. la Brigade d’Assistance aux Personnes Sans Abri) czy Służby Nocne Aglomeracji (fr. Service de nuit de l’agglomération);
  • Jednostka odpowiedzialna za zarządzanie operacyjne (fr. SDGD – Sous-Direction de la gestion opérationnelle) zarządzająca personelem, wyposażeniem i budżetem oraz odpowiadająca za szkolenie operacyjne;
  • Regionalna Policja Transportu (fr. SDRTP – Sous-Direction police regionale des transport) odpowiedzialna za bezpieczeństwo pasażerów w regionie paryskim, w której skład wchodzi między innymi Departament Policji Paryskich Dworców (fr. Département de police des gares parisiennes). Wyspecjalizowane patrole policyjne z Brygady Sieci Kolejowych (fr. BRF – Brigade des reseaux ferrés) biorą odpowiedzialność za bezpieczeństwo około 13 mln podróżujących każdego dnia. Pomagają im w tym licznie występujące we Francji kamery monitoringu, w tym przypadku 8900 kamer RATP (fr. Régie autonome des transports parisiens), zarządu który obsługuje linie metra, linie autobusowe, tramwajowe i kolejkę na wzgórzu Montmartre oraz 5500 kamer Narodowego Towarzystwa Kolei Francuskich SNCF (fr. Société nationale des chemins de fer français);
  • dyrekcje terytorialne (fr. DTSP Direction territoriale de la securité de proximité) z siedzibami w Paryżu, Nanterre, Bobigny i Créteil, odpowiedzialne za poszczególne podległe departamenty. Tylko w oddziale paryskim znajduje się prawie sto punktów przyjmowania mieszkańców oraz 20 komisariatów policji, po jednym w każdej dzielnicy. Departamenty Hauts-de-Seine oraz Seine-Saint-Denis dysponują ponadto Brygadami Konnymi18

Dzięki tej rozbudowanej strukturze i przejrzystemu podziałowi obowiązków możliwe jest sprawniejsze działanie poprzez przekazywanie spraw konkretnym jednostkom, ale także skuteczna współpraca poszczególnych działów jeśli zachodzi taka potrzeba.

Hasłem oddziałów policji działających w ramach DSPAP jest: „asystować – służyć – chronić” (fr. Assister – Servir – Protéger). Hasło to powinno z założenia być realizowane we współpracy z mieszkańcami oraz lokalnymi władzami i instytucjami, np. edukacyjnymi. Ponadto DSPAP ściśle współpracuje zarówno z Policją Narodową (fr. police nationale), jak i Żandarmerią Narodową (fr. gandarmerie nationale), działającymi na danym terytorium, w celu sprawnego wdrożenia środków prewencji i walki z przestępczością, zwłaszcza w dziedzinie transportu kolejowego w regionie Ilê-de-France obejmującego Paryż i otaczające go departamenty, oraz w koordynacji interwencji przeprowadzanych wspólnie przez różne służby bezpieczeństwa. Celem DSPAP jest gwarantowanie spokoju i porządku publicznego poprzez zapobieganie i tłumienie aktów drobnej i średniej przestępczości wśród lokalnej społeczności, jak np. kradzieży z użyciem przemocy, rabunków, kradzieży kieszonkowych, czy aktów wandalizmu, ale także zapobieganie tworzeniu się miejscowych gangów. Ponadto jednostka jest zobowiązana reagować na wszelkie telefony alarmowe i doniesienia składane przez mieszkańców, pomagać ofiarom łamania prawa i udzielać informacji na temat administracyjnych działań policji. Należy dodać, że w poszczególnych komisariatach za prawidłowy kontakt z petentami i udzielanie rzeczowych informacji odpowiadają specjalnie do tego przeszkoleni funkcjonariusze. Zadania te przypisane 84 komisariatom policji. Ta duża liczba uprawnionych jednostek umożliwia bliższy, a przede wszystkim stały, 24-godzinny kontakt z obywatelami, co daję większe prawdopodobieństwo szybkiej reakcji w przypadkach łamania prawa. Paryska Prefektura Policji gwarantuje również ofiarom, niedoszłym ofiarom oraz rodzinom poszkodowanych w wyniku przestępstw oraz wypadków drogowych bezpłatną i anonimową pomoc psychologiczną w czterech paryskich komisariatach. W ramach DSPAP zatrudnionych jest również 16 pracowników socjalnych, którzy przy okazji działań policyjnych, angażują się w codzienne problemy mieszkańców oceniają potrzeby społeczności lokalnej, ułatwiają dostęp do usług społecznych, prowadzą mediacje, udzielają wskazówek czy też pomagają rodzinom z problemami19.

W ramach zapobiegania rozwojowi lokalnej przestępczości patrole policji starają się utrzymywać dobre relacje z mieszkańcami i miejscowymi pracownikami oraz zintensyfikować swoją działalność prewencyjną poprzez organizowanie spotkań informacyjnych i podnoszenie świadomości społecznej, zwłaszcza wśród osób najbardziej narażonych  na  stanie  się  ofiarami  przestępstw.  Akcje  szkoleniowe  organizowane i realizowane są przez Oddziały Prewencji i Komunikacji (fr. MPC – Les Missions de prévention et de communication). Oddziały te powstały już w 1999 roku wraz z reformą police de proximité i obecnie znajdują się w każdej z 20 paryskich dzielnic20. Dzięki ich działaniom wzrasta zaufanie mieszkańców do policji, a to umożliwia skuteczniejszą współpracę zmierzającą do zwalczania aktów bezprawia. W tym celu prowadzone są specjalne działania profilaktyczne, które można podzielić na dwie kategorie: profilaktykę wśród dzieci i młodzieży przeprowadzaną w szkołach oraz profilaktykę ogólną.

Działania profilaktyczne w ośrodkach edukacyjnych przeprowadzane są we współpracy z Ministrem Edukacji Narodowej. Specjalnie oddelegowani do prowadzenia spotkań przedstawiciele policji rozmawiają w szkołach z dziećmi i młodzieżą na temat przypadków przemocy i zastraszania w szkole, zażywania narkotyków, alkoholu i innych używek, bezpieczeństwa drogowego, bezpieczeństwa w Internecie, a także podstawowych zasad prawidłowego obywatelskiego współżycia społecznego. Działania te prowadzą do wyczulenia niepełnoletnich na grożące im niebezpieczeństwa i przypadki łamania prawa i wzbudzają w nich prawidłową postawę. Dzięki tym staraniom każdego roku niemalże 100 tys. uczniów ma możliwość uczestniczenia w podobnych prelekcjach. Co więcej, w ramach promowania wśród młodzieży życia z dala od łamania prawa, profesjonalni muzycy Pokojowych Sił Muzycznych (fr. La musique des gardiens de la paix) organizują dla uczniów szkół podstawowych specjalne pedagogiczne spektakle muzyczne, podczas których omawiane jest znaczenie takich pojęć jak prawo, obywatelstwo, czy symbolika francuskiej flagi. Ponadto w każde wakacje przeprowadzany jest projekt „Miasto-Życie-Wakacje” (fr. Ville – Vie – Vacance), który zapewnia dzieciom z biedniejszych rodzin niemogącym wyjechać na wakacje aktywność sportową i kulturalną. W ramach projektu organizowane są też pogadanki z funkcjonariuszami, przedsiębiorcami, a nawet przedstawicielami domów mody, aby zainspirować dzieci i dać im motywację do samorozwoju i wyjścia z patologicznych środowisk, w których się wychowują21.

W celu realizowania założeń profilaktyki ogólnej przeprowadzane są między innymi rozmowy z osobami starszymi, podczas których zwraca się szczególną uwagę na przypadki wymuszeń i oszustw, np. tak zwaną metodą „ na wnuczka”. Szczególną ochroną obejmuje się także turystów i osoby, które w związku z wykonywanym zawodem mogą stać się ofiarą przemocy. Są to na przykład jubilerzy, pracownicy banków czy sprzedawcy w sklepach. Ciekawą inicjatywą współpracy z lokalną społecznością jest też program Spokojne Wakacje (fr. Tranquillité vacances), który gwarantuje w okresie wakacji częste patrole policyjne w okolicach domów lub miejsc pracy osób, które wyjeżdżają22.

Można więc zauważyć, że pomimo oficjalnego nieobowiązywania strategii police de proximité, jej liczne elementy przetrwały w codziennych działaniach podejmowanych przez francuską policję. Strategia ta wciąż wzbudza wiele kontrowersji i co jakiś czas powraca do publicznej debaty, a nieraz jest traktowana jako karta przetargowa w wyborach. Stawianie jednak w wyraźniej opozycji modelu policji represyjnej oraz modelu policji zapobiegającej, bazującej na rozwiązaniu police de proximité jest niesłuszne, ponieważ obydwa te modele uzupełniają się nawzajem i powinny być stosowane równocześnie.

Głównym problemem ponownego wypracowania i wdrożenia odpowiednika community policing na całym terytorium Francji nie tylko wysokie koszty wynikające z potrzeby ponownej reorganizacji struktur, przeprowadzenia szkoleń oraz utworzenia nowych komisariatów i posterunków, ale także złożoność budowy francuskiej policji. W całym kraju istnieją bowiem trzy osobne organizmy wypełniające zadania z zakresu utrzymywania porządku publicznego i zwalczania przestępczości. Są to: Policja Narodowa (fr. police nationale) podlegająca Ministrowi Spraw Wewnętrznych, Policja Miejska (fr. police municipale) podlegająca merom poszczególnych miast oraz Żandarmeria Narodowa (fr. gendarmerie nationale), która stanowi część francuskich sił zbrojnych i podlega Ministrowi Obrony oraz Ministrowi Spraw Wewnętrznych. Ponadto w stolicy kraju utworzona jest niezależnie dodatkowa jednostka Paryska Prefektura Policji na czele z prefektem, której funkcjonariusze z założenia wchodzą w skład Policji Narodowej, ale sama Prefektura nie podlega Dyrektorowi Generalnemu Policji Narodowej, a bezpośrednio Ministrowi Spraw Wewnętrznych23.

Mimo to założenia koncepcji police de proximité przyjęły się w służbach, które po dziś dzień utożsamiają się z nimi i próbują je realizować w ramach własnych struktur, czego przykładem jest utworzenie DSPAP na terenie aglomeracji paryskiej. Bez względu bowiem na nazwę przyjętych strategii, istnieje potrzeba policji w służbie obywatelom, a nie tylko władzom. Ludzie oczekują jej obecności na ulicach, zwłaszcza na obszarach, na których odsetek przestępstw jest wysoki. Nawiązanie dialogu ze społecznością lokalną wzmacnia poczucie bezpieczeństwa i pomaga zapobiegać ewentualnym incydentom. Także zaangażowanie policji w codzienne lokalne życie i wydarzenia, np. poprzez krytykowane organizowanie turniejów sportowych, przynosi pozytywne rezultaty, również w dziedzinie bezpieczeństwa. Sport pozwala bowiem na bliższe poznanie się młodych ludzi, jest symbolem integracji i równości między uczestnikami, walki z dyskryminacją, ponadto rozwija współpracę  i  dyscyplinę.  Te  wszystkie  wartości    kluczowe  dla  kształtowania i wychowywania młodych ludzi, a ich pielęgnowanie może w przyszłości uchronić ich przed zaangażowaniem w działalność przestępczą.

 

 

Przypisy

1. Zob.: J. Kukułka, Bezpieczeństwo wewnętrzne, a współpraca europejska: współzależności i sprzeczności interesów, „Sprawy Międzynarodowe” nr 7/1982, s. 30.

2. Zob.: A. Urban, Bezpieczeństwo społeczności lokalnych, Warszawa 2009, s. 123.

3. Zob.: A. Urban, op. cit., s. 128.

4. Zob.: A. Azoulay, D. Moreau, A. Thirion, La police de proximité: une révolution culturelle?, École nationale d’administration, Direction des études, Paris 2000, s.1.

5. Zob.: A. Azoulay, D. Moreau, A. Thirion, op. cit., s. 14.

6. Zob.: Le Figaro, Police de proximité: le rapport qui accuse, w: http://www.lefigaro.fr/actualite-france/2010/09/02/01016-20100902ARTFIG00587-police-de-proximite-le-rapport-qui-accuse.php [dostęp: 12.04.2014].

7. Préfecture de Police, Un an de police de proximité à Paris, http://archive.is/pxTAR#selection-199.0-199.36 [dostęp: 12.04.2014].

8. Aneks do ustawy LOI 2002-1094 du 29 août 2002 d’orientation et de programmation pour la sécurité intérieure, http://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000000780288&dateTexte=&categorieLien=id [dostęp: 12.04. 2014].

9. Zob.: J.-P. Havrin, Jouer au football aves les jeunes, c’est ça, la police de proximité ! [w:] R. Vicot, Sécurité: vraies questions et faux débats, Paris 2013, s. 134.

10. Le Figaro, Police de proximité: le rapport qui accuse, http://www.lefigaro.fr/actualite-france/2010/09/02/01016-20100902ARTFIG00587-police-de-proximite-le-rapport-qui-accuse.php, [dostęp: 12.04.2014].

11. L’express, Le défi de l’Uteq dans les banlieues difficiles, http://www.lexpress.fr/actualite/societe/le-defi-de-l-uteq-dans-les-banlieues-difficiles_472044.html [dostęp: 12.04.2014].

12. Libération, Hortefeux supprime les UTeQ, symboles d’une certaine police de proximité, http://www.liberation.fr/politiques/0101652548-hortefeux-supprime-les-uteq-symboles-d-une-certaine-police-de-proximite [dostęp: 12.04.2014].

13. France Soir, « La police de proximité, ça marche » dit Hollande, http://www.francesoir. fr/actualite/politique/la-police-de-proximite-ca-marche-dit-hollande-181424.html [dostęp: 12.04.2014].

14. Le Figaro, L’observation des promesses de François Hollande, http://www.lefigaro.fr/assets/promesses-hollande/Promesses-Francois-Hollande.html [dostęp: 12.04.2014].

15. Préfecture de Police, La direction de la sécurité de proximité de l’agglomération parisienne plaquette, http://www.prefecturedepolice.interieur.gouv.fr/Nous-connaitre/Services-et-missions/Missions-de-police/La-direction-de-la-securite-de-proximite-de-l-agglomeration-parisienne [dostęp: 05.04.2014].

16. Ibidem.

 17. Le Parisien, Jacques Marice quitte le cabinet Valls pour le « grand Paris » de la police, http://m.leparisien.fr/bordeaux-33000/jacques-meric-quitte-le-cabinet-valls-pour-le-grand-paris-de-la-police-14-02-2013-2568025.php [dostęp: 11.04.2014].

18. Préfecture de Police, La direction de la sécurité de proximité de l’agglomération parisienne plaquette, http://www.prefecturedepolice.interieur.gouv.fr/Nous-connaitre/Services-et-missions/Missions-de-police/La-direction-de-la-securite-de-proximite-de-l-agglomeration-parisienne, dostęp: 05.04.2014 r.

19. Préfecture de Police, Acceuil du Public, http://www.prefecturedepolice.interieur.gouv.fr/Vous-aider/Accueil- du-public [dostęp: 12.04.2014].

20. Préfecture de Police, Acceuil du Public…

21. Préfecture de Police, Les actions de prévention en milieu scolaire, http://www.prefecturedepolice.interieur.gouv.fr/Vous-aider/Plaquettes/Prevention-et-securite/Les-actions-de-prevention-en-milieu-scolaire [dostęp: 12.04. 2014].

22. Préfecture de Police, Actions de prévention, http://www.prefecturedepolice.interieur.gouv.fr/Vous-aider/Actions-de-prevention [dostęp: 12.04. 2014].

23. Décret 2009-898 du 24 juillet 2009 relatif à la compétence territoriale de certaines directions et de certains services de la préfecture de police, http://legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000020900024 &categorieLien=id [dostęp: 13.04.2014].

Bibliografia

Publikacje zwarte i artykuły naukowe

Azoulay A., Moreau D., Thirion A., La police de proximité: une révolution culturelle?, Paris 2000.

Havrin J.-P., Jouer au football aves les jeunes, c’est ça, la police de proximité ! [w:]

R. Vicot, Sécurité: vraies questions et faux débats, Paris 2013.

Kukułka J., Bezpieczeństwo wewnętrzne, a współpraca europejska: współzależności i sprzeczności interesów, „Sprawy Międzynarodowe”, 1982, z. 7.

Urban A., Bezpieczeństwo społeczności lokalnych, Warszawa 2011.

 

Materiały i witryny internetowe:

Francuska baza internetowa aktów prawnych, w: http://www.legifrance.gouv.fr/, dostęp: kwiecień 2014 r.

Witryna internetowa Paryskiej Prefektury Policji, http://www.prefecturedepolice.interieur.gouv.fr/ dostęp: 12.04.2014 r.

France  Soir,  « La  police  de  proximité,  ça  marche »  dit  Hollande, w: http://www.francesoir.fr/actualite/politique/la-police-de-proximite-ca-marche-dit-hollande-181424.html, dostęp: 12.04.2014 r.

L’Express,   Le   défi   de   l’Uteq   dans   les   banlieues   difficiles, w: http://www.lexpress.fr/actualite/societe/le-defi-de-l-uteq-dans-les-banlieues-difficiles_472044.html, dostęp: 12.04.2014 r.

Le   Figaro,   L’observation   des   promesses   de   François   Hollande, w: http://www.lefigaro.fr/assets/promesses-hollande/Promesses-Francois-Hollande.html, dostęp: 12.04.2014 r.

Le Figaro, Police de proximité : le rapport qui accuse, w: http://www.lefigaro.fr/actualite-france/2010/09/02/01016-20100902ARTFIG00587-police-de-proximite-le-rapport-qui-accuse.php, dostęp: 12.04.2014 r.

Le Parisien, Jacques Marice quitte le cabinet Valls pour le « grand Paris » de la police, w: http://m.leparisien.fr/bordeaux-33000/jacques-meric-quitte-le-cabinet-valls-pour-le-grand-paris-de-la-police-14-02-2013-2568025.php, dostęp: 11.04.2014 r.

Libération, Hortefeux supprime les UTeQ, symboles d’une certaine police de proximité, w: http://www.liberation.fr/politiques/0101652548-hortefeux-supprime-les-uteq-symboles-d-une-certaine-police-de-proximite, dostęp: 12.04.2014 r.